BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1– (1) Bu Yönetmeliğin amacı; İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulacak işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin kuruluşu ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin belgelendirilmeleri, yetki belgelerinin iptali, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6, 8, ve 30 uncu,
b) 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12 nci,
maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen:
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Çalışan temsilcisi: İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı,
c) Genel Müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü,
ç) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,
d) Onaylı defter: İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından yapılan tespit ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı defteri,
e) Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,
f) Sorumlu müdür: İşyeri hekimliği veya iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, OSGB’lerde tam süreli istihdam edilen ve bu birimlerin iş ve işlemlerinden Bakanlığa karşı sorumlu olan kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Hak ve Yükümlülükler
İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri
MADDE 5 – (1) İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; işyerinde alınması gereken İş Sağlığı ve Güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; İSGB kurar. Bu durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır.
(2) İşveren ayrıca tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü olmasa dahi; işyerinde görev yapacak olan işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeline çalışabileceği uygun ortam sağlamak zorundadır.
(3) İşveren;
a) İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetleri ile ilgili görevlendirilen personelin etkin bir şekilde çalışması amacıyla gerekli kolaylığı sağlamak ve bu hususta planlama ve düzenleme yapmakla,
b) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamakla,
c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla,
ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmekle,
d) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanları ve diğer sağlık personelinin görevlerini yerine getirebilmeleri için, Bakanlıkça belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yeterli çalışma süresini sağlamakla,
yükümlüdür.
(4) İşverenin; İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmesi veya hizmet satın alması, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
(5) İşyerlerinde görevlendirilen işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli ile hizmet alınan kurumların İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre geçerli yetki belgesine sahip olmalarından işveren sorumludur.
İşverenin katılım sağlama ve bilgilendirme yükümlülüğü
MADDE 6 - (1) İşveren;
a) İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlendirilmesi konusunda çalışan temsilcilerinin önceden görüşlerinin alınmasını sağlamakla,
b) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlarda görev yapan kişiler ile bunların çalışma saatleri, görev, yetki ve sorumlulukları konusunda çalışan temsilcisi ve çalışanları bilgilendirmekle,
c) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları bilgilendirmekle,
ç) Başka bir işyerinden kendi işyerine çalışmak üzere gelen çalışanların sağlık bilgilerine görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların ulaşabilmesini sağlamakla,
d) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirmekle,
e) İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı gereği, yükümlü olduğu kayıt ve bildirimleri görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlarla ile işbirliği içerisinde yapmakla,
yükümlüdür.
İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri
MADDE 7 - (1) İşveren, çalışanların kişisel sağlık dosyalarını ilgili mevzuatta başka bir süre öngörülmemişse işten ayrılma tarihinden itibaren 15 yıl süreyle saklamak zorundadır. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yürürlüğe giren mevzuatta bu kayıtlarının 15 yıldan fazla bir süre saklanması öngörülmüşse işveren bu kayıtları belirlenen süre kadar saklamak zorundadır. İşyerinde faaliyetin sona ermesi durumunda ilgili mevzuata göre işlem yapılacaktır.
(2) Meslek hastalığı riski bulunan işyerlerinde, çalışma ortamından kaynaklanan hastalıkların Sosyal Güvenlik mevzuatına göre yükümlülük süresinin 15 yılı aşması olasılığına karşı, belirlenen risklerle ilgili evraklar gerektiği kadar süre saklanır.
(3) Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderir.
(4) İşveren görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirlerin yerine getirilip getirilmemesinden sorumludur.
(5) İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi, görevlendirildikleri işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin yapacakları tespit ve tavsiyeler ile gerekli gördükleri diğer hususları onaylı deftere yazar. Onaylı defter bir asıl ve 2 suret olacak şekilde düzenlenir. Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır.
(6) Onaylı defterin asıl sureti işveren tarafından muhafaza edilir. Diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır. Onaylı defter; iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren veya işveren vekili tarafından imzalanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren veya işveren vekili sorumludur.
Çalışanların hak ve yükümlülükleri
MADDE 8 – (1) Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin amaç ve usulleri konusunda haberdar edilir ve elde edilen verilerin kullanılması ile ilgili bilgilendirilirler.
(2) Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için;
a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, işveren veya işveren vekili veya olması halinde İş Sağlığı ve Güvenliği kurulu tarafından verilen İş Sağlığı ve Güvenliğiyle ilgili talimatlara uymakla,
b) İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya hizmet alınan kurum ve kuruluşların yapacağı çalışmalarda işbirliği yapmakla,
c) İş Sağlığı ve Güvenliği konularına ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılmakla,
ç) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımları verilen talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanmakla,
d) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmakla,
yükümlüdürler.
Hizmetin çalışanlara ücretsiz verilmesi
MADDE 9– (1) İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetleri ve eğitimleri çalışanlara mali yük getirmeyecek şekilde ve dinlenme süreleri dışında düzenlenir. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi ile İş Sağlığı ve İş Güvenliği Hizmetlerinin Yürütülmesi için Sağlanacak Şartlar
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi
MADDE 10 – (1) İşyerinde tam zamanlı işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerektiği durumlarda İSGB kurulur. Bu birimde işveren tarafından istendiği durumlarda diğer sağlık personeli görevlendirilebilir.
(2) İSGB tarafından, İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetleri işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütülür.
(3) İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla işveren tarafından işyerlerinde kurulacak olan İş Sağlığı ve Güvenliği birimlerinde aşağıdaki şartlar sağlanır;
a) İSGB, İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışan personel sayısına uygun büyüklükte, mümkün olduğu kadar giriş kat olmak üzere kolay ulaşılabilir yerlerde kurulur. Bu birimlerin asıl işin yürütüldüğü mekânda kurulması esastır.
b) Bu birimlerde 8’er metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği uzmanı odası ve bir iş yeri hekimi odası, 10’ar metrekareden az olmamak üzere en az bir muayene odası, bir ilk yardım ve acil müdahale odası ile arşiv için uygun bir yer bulunur. Diğer sağlık personelinin görevlendirildiği durumlarda ayrı bir oda tahsis edilir. Tam zamanlı görevlendirilecek her işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı için aynı şartlarda ayrı birer oda tahsis edilir.
c) İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur. İSGB’ ler Ek-1’de belirtilen araç ve gereçler ile donatılır.
(4) İş Sağlığı ve Güvenliği birimlerinin bölümleri aynı alanda bulunur ve bulunduğu yer çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde işaretlenir.
İş sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla sağlanacak şartlar
MADDE 11 - (1) Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekli olmayan hallerde işveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacı ile aşağıdaki şartları sağlar;
(2) 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren,
a) İşyeri hekimi ve diğer sağlık personeline 8 metrekareden az olmamak üzere en az bir oda temin eder. Bu odada 1 adet çalışma masası, 1 adet muayene masası, tansiyon aleti, stetoskop, ilk yardım acil müdahale malzemeleri ve pansuman malzemelerinin muhafaza edilmesi amacıyla en az bir adet dolap, arşiv dolabı ile gerektiğinde paravan, sedye ve lavabo bulunmasını sağlar. Diğer sağlık personelinin tam süreli görevlendirildiği durumlarda ayrı bir oda tahsis eder.
b) İş güvenliği uzmanına 1 adet çalışma masası, arşiv dolabı gerekeli diğer malzemelerin bulunduğu 8 metrekareden az olmamak üzere en az bir oda temin eder.
c) İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur.
(3) 11 ilâ 50 arasında çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma süresince kullanılmak üzere uygun bir oda tahsis eder. Bu odada bir çalışma masası ile ilk yardım acil müdahale malzemelerinin, gerekli diğer malzemelerin ve İş Sağlığı ve Güvenliği kayıtlarının muhafaza edildiği kilitli dolaplar bulunur.
(4) 1 ilâ 10 arasında çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma süresince çalışma masası olan uygun geçici bir bölüm veya oda tahsis eder. Bu bölümde, odada veya işyerinin uygun bir bölümünde İş Sağlığı ve Güvenliği kayıtlarının ve malzemelerinin muhafaza edildiği kilitli bir dolap bulunur.
(5) Her birinde 50’den az çalışanı bulunan birden fazla işyerinde aşağıdaki durumlarda, bu madde hükümlerine uymak şartıyla, işyeri sağlık ve güvenlik hizmetleri için ortak alan kullanabilirler. Ancak birden fazla işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştığı durumlarda her biri için aynı şartlar ayrı ayrı sağlanır. Bu ortak alanda; hizmet verilen çalışan sayısına uygun olarak bu madde hükümlerine göre yer ve donanım sağlanır.
a) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri ve iş hanları gibi yerlerde kurulu işyerlerinde,
b) Aynı çalışma alanında bir işveren ve alt işverenlerin birlikte bulunduğu durumlarda,
c) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda,
ç) Aynı işverene ait birden fazla işyerinin aynı çalışma alanında bulunması durumunda.
(6) Aynı il sınırları içerisinde olmak şartı ile tek merkezden farklı adreslerde geçici olarak görevlendirilen ve her birinde çalışan sayısının 50’den az olduğu durumlarda iş sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla sağlanacak gerekli donanım ve şartların merkezde sağlanması yeterlidir.
(7) İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi için işveren tarafından ayrılan çalışma yerlerinin bölüm ve birimlerinin aynı alan içerisinde bulunması esastır. Bu bölüm ve birimlerin bulunduğu yerler çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde işaretlenir.
(8) Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekli olmayan hallerde, işyerinde görevlendirilen işyeri hekimi tarafından verilen sağlık raporlarının geçerliliği konusunda, oluşturulan ve yukarıda belirtilen hususları karşılayan organizasyon İSGB olarak kabul edilir.
Ortak sağlık ve güvenlik birimi
MADDE 12 – (1) OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan;
a) En az bir işyeri hekimi,
b) En az bir iş güvenliği uzmanı,
c) En az bir diğer sağlık personeli,
istihdamı zorunludur.
(2) Birinci fıkrada sayılan kişiler, birden fazla OSGB’ de görev alamaz.
(3) OSGB’ler, İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışacak personel sayısına yetecek asgari büyüklükte olacak şekilde; en az 10 metrekarelik muayene, 15 metrekarelik ilkyardım ve acil müdahale, 10 metrekarelik iş güvenliği uzmanı odaları ile 12 metrekarelik bekleme yeri, uygun büyüklükte arşiv odası ile en az bir tuvalet ve lavabodan oluşur. Tavan yüksekliği en alçak noktada 2,4 metreden az olamaz.
(4) OSGB, İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini sözleşme yaptıkları işyerlerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütür.
(5) İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin etkin yürütülmesi amacıyla, hizmet sunulan işyerine, zorunlu durumlar dışında aynı işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli hizmet verir. Zorunlu durumlarda aynı nitelikte başka bir personel görevlendirilir.
(6) OSGB’lerin yetki aldıkları adresin bulunduğu il sınırları dışında hizmet verebilmesi için o ilde şube açmaları zorunludur. Ancak niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken yol ve nakil hattı inşası veya bakımı gibi işlerde hizmet alınan OSGB’nin işin yapıldığı illerden herhangi birisinde yetkilendirilmiş olması yeterlidir.
(7) OSGB’ler yetki aldıkları il sınırı içerisinde şube açmak istediklerinde birinci fıkra haricinde diğer şartları sağlarlar.
(8) OSGB’lerin, işyerlerine hizmet verdikleri sürece yetki aldıkları adreste açık ve faaliyette bulunması esastır. Günlük çalışma süresi içinde OSGB’lerde verilen hizmet ve faaliyetler konusunda yetkili bir kişi görevlendirilir.
(9) OSGB, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelikte belirtilen niteliklere uygun şekilde oluşturulur ve Ek-1’de belirtilen araç ve gereçlerle donatılır. OSGB’ler iş merkezi, iş hanı ve alışveriş merkezleri gibi binalarda kuruluyor ise binaların, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmeliğin acil çıkış hükümlerine uygunluğu yeterli kabul edilir.
(10) OSGB’ler mesken olarak kayıtlı çok katlı binalarda ve bodrum katlarda kurulamaz. OSGB‘lerin zemin katta veya müstakil binalarda kurulması esastır.
(11) OSGB’lerin adres değiştirmeleri halinde 30 gün içinde yetki belgelerinin yenilenmesi talebiyle Bakanlığa başvurur. Bu başvurular ilk başvuru işlemlerine tabidir.
(12) OSGB’ler şirket unvanının değişikliği durumunda 30 gün içinde yetki belgelerinin yenilenmesi talebiyle Bakanlığa başvurur ve belge yeni unvana göre yeniden düzenlenir.
(13) Şirket ortaklarında değişiklik olduğunda, durum Bakanlığa 30 gün içerisinde bildirilir. Yeni şirket ortaklarının uygun olmaması halinde Bakanlık durumun düzeltilmesi amacıyla şirkete 30 gün süre verir.
Sayfa 2 İçin Tıklayınız..